Welke verschillende dimtechnieken zijn er?

Er bestaan verschillende manieren om verlichting te dimmen. Deze dimtechnieken worden onderverdeeld in drie groepen:

• Dimmen via vermogenscomponent (afname van vermogen): fase aan- en afsnijding
• Dimmen via aanstuursignaal (analoog): 0-10V, 1-10V
• Dimmen via aanstuursignaal (digitaal): DALI

Voor de eerste wijze, dimmen via vermogenscomponent, volstaat een standaard 3-aderige elektriciteitskabel. Voor de andere twee moet er een 5-aderige kabel voorzien worden.

Fase aan- en afsnijding

Fase aan- en afsnijding is een dimtechniek op basis van de stroomdraden die vaak gebruikt wordt voor halogeenlampen en gloeilampen. Ze gaat een deel van de sinuscurve van de wisselstroom uitschakelen om het licht te dimmen. Onderstaande voorbeelden zullen dit duidelijk maken.

Fase aansnijding (leading edge)

Bij een fase aansnijding wordt de spanning pas een bepaalde tijd na de nuldoorgang (kruising van de sinuscurve met de horizontale as) doorgegeven. Enkel het laatste deel van de curve is actief. Deze wachttijd kan worden bepaald door een simpele weerstand-condensator of vanuit digitale schakelingen. Deze dimtechniek is geschikt voor inductieve en resistieve lasten (klassieke magnetische balast).

Fase afsnijding (trailing edge)

Bij een fase afsnijding wordt de spanning voor het einde van de sinuscurve uitgeschakeld, zodat enkel het eerste deel actief is. Deze dimtechniek wordt gebruikt bij capacitieve lasten (EVSA).

Fase aan- en afsnijding

Soms is zowel aan fase aan- als afsnijding mogelijk. Deze curve combineert de voorgaande:

1-10 V

Bij een 1-10 V dimtechniek wordt er een signaal tussen 1 V en 10 V gegeven. 10 V staat gelijk met het maximumniveau (100%) en 1 V met het minimumniveau van 10%.

0-10 V

Geeft een signaal tussen 0 en 10 V. De output van de lamp wordt geschaald zodat bij een spanning van 10 V er een 100% lichtsterkte is, en bij 0 V de allerlaagste lichtintensiteit.

DALI

DALI staat voor Digital Addressable Lighting Interface. Het is een internationale standaard die vastlegt hoe een verlichtingsinstallatie dient te communiceren met regel- en stuursystemen.

Belangrijk om te weten is dat DALI onafhankelijk is van fabrikanten. Het is dus mogelijk om componenten van verschillende merken in hetzelfde systeem te gebruiken.

Elk systeem bestaat uit een controller en max. 64 verlichtingscomponenten, zoals een voorschakelapparaat. Ieder van deze componenten krijgt een uniek adres. De controller kan deze componenten sturen, omdat het DALI systeem data kan verzenden en ontvangen.

DALI is dimbaar van 0-100%.

Inbouwdimmers

Er zijn twee soorten inbouwdimmers: draai- of drukknop.

Een draaiknopdimmer kan je indrukken om de verlichting aan of uit te zetten, en aan de knop draaien om de lichtintensiteit te kiezen.

Een drukknop werkt volgens hetzelfde aan/uit principe. Om de lichtintensiteit te regelen, moet je echter de knop inhouden. Sommige drukknopdimmers werken afwisselend (lichtsterkte verhogen tijdens de eerste lange druk, dimmen tijdens de tweede lange druk), andere gaan tot een bepaald percentage (lichtsterkte verhogen tot een lichtintensiteit van x-percent is bereikt, en daarna opnieuw dimmen).